اپیدمیولوژی سرطان

همهگیرشناسی یا اپیدمیولوژی (به انگلیسی: Epidemiology) مطالعه نحوه انتشار بیماریها و عوامل بیماریزا یا هر عاملی که به سلامت مربوط باشد، است.
این اصطلاح ابتدا بهعنوان جایگزین عبارت «علم بررسی همهگیری بیماریهای عفونی» به کار برده شد، ولی امروزه با پیشرفت تمام علوم و از جمله علم پزشکی و کنترل بسیاری از همهگیریها، دامنه آن وسعت بیشتری پیدا کرده، به مفهوم «علم بررسی انتشار و علل بیماریها و وقایع مرتبط با سلامتی و کاربرد آن برای حل مشکلات بهداشتی» تلقی میگردد.
معنی لغوی اپیدمیولوژی عبارت است از «شناخت آنچه بر مردم میگذرد» و اگرچه ممکن است وضعیت بهداشت و پزشکی جامعه بیشتر مدنظر باشد، ولی این رشته با اقتصاد، جامعهشناسی، فرهنگ، مذهب و… ارتباط بسیار نزدیکی دارد؛ چراکه در پزشکی بالینی (به مفهوم مطبداری آن) بیشتر خود فرد و بیماری او مدنظر است، اما در همهگیرشناسی، بیشتر توجه به گروه و جامعه است و البته همهگیرشناسی بالینی به هر دو جنبه توجه دارد.
هدف از این رشته تربیت افرادیست که بتوانند در زمینههای: ارائه مشاوره در تصمیمگیری اجرایی و مدیریت بیمارستانی، مدیریت دادههای بهداشتی و سلامتی و تحلیل آنها، همکاری در طراحی منشور اجرایی و فعالیتهای کنترل کیفیت دادههای بهداشتی، آموزش به سطوح مختلف کارشناسان بخش سلامت ایفای نقش کنند.
تاریخچه اپیدمیولوژی سرطان (از قرن ۱۸ تا کنون):
در طول قرن ۱۸، ۳ مشاهده مهم، حوزه اپیدمیولوژی سرطان را راهاندازی کرد (اپیدمیولوژی مطالعه علل، توزیع و کنترل بیماریها است):
۱) در سال ۱۷۱۳، برناردینو رامازینی، یک پزشک ایتالیایی، عدم وجود سرطان دهانه رحم و بروز نسبتاً بالای سرطان سینه را در راهبهها گزارش کرد و از خود پرسید که آیا این به نوعی با سبک زندگی مجرد آنها مرتبط است یا خیر. این مشاهدات گام مهمی در جهت شناسایی و درک اهمیت هورمونها (مانند تغییراتی که در بارداری ایجاد میشود) و عفونتهای مقاربتی و خطر سرطان بود.
۲) در سال ۱۷۷۵، پرسیوال پوت از بیمارستان Saint Bartholomew در لندن یک سرطان شغلی در دودکشها را توصیف کرد: سرطان کیسه بیضه، که ناشی از جمع شدن دوده در چینهای پوستی کیسه بیضه بود. این تحقیقات منجر به بسیاری از مطالعات بیشتر شد که تعدادی از قرار گرفتن در معرض سرطانزای شغلی را شناسایی کردند و به اقدامات بهداشت عمومی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان در محل کار منجر شدند.
۳) توماس ونر از لندن یکی از اولین کسانی بود که در Via Recta خود که در سال ۱۶۲۰ در لندن منتشر شد، در مورد خطرات تنباکو هشدار داد. او نوشت: «استفاده بیرویه از تنباکو به مغز و چشم آسیب میرساند و باعث لرزش اندامها و قلب میشود.»
و ۱۵۰ سال بعد، در سال ۱۷۶۱، تنها چند دهه پس از محبوبیت تنباکوی تفریحی در لندن، جان هیل کتابی با عنوان هشدارها در برابر استفاده بیرویه از مواد مخدر نوشت. این اولین مشاهدات مرتبط با تنباکو و سرطان سالها بعد به تحقیقات اپیدمیولوژیک منجر شد (در دهه ۱۹۵۰ و اوایل دهه ۱۹۶۰) که نشان داد سیگار باعث سرطان ریه میشود و منجر به گزارش جراح عمومی ایالات متحده در سال ۱۹۶۴ درباره سیگار کشیدن و سلامتی شد. اپیدمیولوژیستها به جستوجوی عواملی که باعث ایجاد سرطان میشوند (مانند مصرف تنباکو، چاقی، اشعه ماوراءبنفش)، و همچنین مواردی که میتوانند به محافظت در برابر سرطان کمک کنند (مانند فعالیت بدنی و رژیم غذایی سالم) ادامه میدهند.
- :References
- 1) Contran R, Kumar V, Robbins S. Robbins Pathologic Basis of Disease, 4th ed. Philadelphia, Pa: WB Saunders; 1989.
- 2) Devita VT Jr, Rosenberg SA. Two Hundred Years of Cancer Research. N Engl J Med. 2012;366(23):2207-2214.
- 3) Diamandopoulus GT. Cancer: An historical perspective. Anticancer Res. 1996;16:1595-1602.
- 4) Hajdu SI. A Note From History: Landmarks in History of Cancer, Part 3. Cancer.2012;118(4):1155-1168.
- 5) Institut Jules Bordet. The History of Cancer. Accessed at www.bordet.be/en/presentation/history/cancer_e/cancer1.htm on June 8, 2012.
- 6) Hajdu SI, Vadmal M. A Note From History: Landmarks in History of Cancer, Part 6. Cancer. 2013;119(23):4058-4082.
- 7) ww.cancer.org/cancer/risk-prevention/diet-physical-activity/body-weight-andcancer-
- risk.html.
- 8) www.cancer.org/cancer/risk-prevention/diet-physical-activity/acs-guidelinesnutrition-physical-activity-cancer-prevention.html
- 9) www.cancer.org/cancer/risk-prevention/tobacco.html
- 10) www.cancer.org/cancer/risk-prevention/chemicals.html
- 11) www.cancer.org/cancer/risk-prevention/infections.html
- 12) www.cancer.org/cancer/risk-prevention/sun-and-uv/uv-radiation.
تخمین موارد جدید سرطان و مرگ و میر بر اساس جنسیت، ایالات متحده، 2024 :

تخمین موارد جدید سرطان و مرگ و میر بر اساس جنسیت، ایالات متحده، 2024 :








میزان بروز سنی خاص (در هر 100000) شایع ترین سرطان ها در ایران در سال 1395

Age-specific incidence rates (per 100 000) of the most common cancers in Iran in 2016
Refrence: Int J Cancer Manag. 2021; 14(10):e109801
بروز، مرگ و میر و شیوع بر اساس محل سرطان در ایران :

Refrence: The Global Cancer Observatory – All Rights Reserved – March, 2021. Page 2


:Refrence
The Global Cancer Observatory – All Rights Reserved – March, 2021
شکل زیر شش سرطان شایع در مردان در ایران را طی سالهای 1393 تا 1396 نشان میدهد:

:Refrence
Faramarzi et al. BMC Cancer (2024) 24:191.https://doi.org/10.1186/s12885-024-11940-4
شکل زیر شش سرطان شایع در زنان در ایران را طی سالهای 1393 تا 1396 نشان میدهد:

:refrence
Faramarzi et al. BMC Cancer (2024) 24:191.https://doi.org/10.1186/s12885-024-11940-4