تاریخچه غربالگری سرطان و مراحل اولیه

تاریخچه غربالگری سرطان و مراحل اولیه آن

غربالگری به مجموعه‌ای از آزمایش‌ها گفته می‌شود که برای شناسایی بیماری‌هایی مانند سرطان در افرادی که هنوز هیچ‌گونه علامتی از بیماری ندارند، به کار می‌رود.

اولین آزمایش غربالگری که به‌طور گسترده برای تشخیص سرطان مورد استفاده قرار گرفت، تست پاپ‌اسمیر بود. این تست توسط جورج پاپانیکولائو در ابتدا به‌عنوان روشی تحقیقاتی برای مطالعه چرخه قاعدگی طراحی شد. او به‌زودی به قابلیت این روش در شناسایی سرطان دهانه رحم پی برد و یافته‌های خود را در سال ۱۹۲۳ ارائه کرد.

در ابتدا بسیاری از پزشکان نسبت به این آزمایش تردید داشتند، اما پس از آنکه انجمن سرطان آمریکا (ACS) در اوایل دهه ۱۹۶۰ این آزمایش را معرفی و تبلیغ کرد، تست پاپ‌اسمیر به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت.

از آن زمان، میزان بروز و مرگ‌ومیر ناشی از سرطان دهانه رحم بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است؛ زیرا غربالگری می‌تواند ضایعات پیش‌سرطانی و سرطان دهانه رحم را در مراحل ابتدایی شناسایی کند.

روش‌های مدرن ماموگرافی در اواخر دهه ۱۹۶۰ توسعه یافتند و برای نخستین بار در سال ۱۹۷۶ توسط انجمن سرطان آمریکا به‌طور رسمی توصیه شدند. ماموگرافی همچنان قابل‌اعتمادترین روش برای غربالگری سرطان پستان به شمار می‌رود.

دستورالعمل‌های کنونی انجمن سرطان آمریکا شامل روش‌هایی برای شناسایی زودهنگام سرطان‌های دهانه رحم، پستان، کولورکتال، ریه و پروستات است.

آینده غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان

پروفایل بیان ژن و پروتئومیکس (Expression Profiling and Proteomics)

پروفایل بیان ژن به فرآیند اندازه‌گیری میزان بیان ژن‌ها از طریق cDNA گفته می‌شود. در زیست‌شناسی مولکولی، این روش امکان بررسی فعالیت هزاران ژن را به‌طور هم‌زمان فراهم می‌کند و تصویری کلی از عملکرد سلول ارائه می‌دهد. این پروفایل می‌تواند تفاوت میان سلول‌های فعال را آشکار سازد یا نشان دهد که یک سلول چگونه به درمان واکنش نشان می‌دهد.

دریافت الگوی بیان ژن، گام منطقی پس از تعیین توالی ژنوم است. اگر توالی ژنوم به ما بگوید که سلول قادر به انجام چه کارهایی هست، پروفایل بیان مشخص می‌کند که سلول در حال انجام چه کاری است.

پروتئومیکس به مطالعه ساختار و عملکرد پروتئین‌ها در مقیاسی وسیع می‌پردازد. این شاخه از علم، مشابه ژنومیکس (مطالعه ژن‌ها) است و هدف آن شناسایی پروتئین‌های جدید، نقش آن‌ها در سیستم‌های زیستی و بررسی نحوه بیان‌شان در تنظیم فعالیت‌های سلولی است.

پروفایل‌های بیانی به پژوهشگران این امکان را می‌دهند که میزان تولید نسبی صدها یا حتی هزاران مولکول، از جمله پروتئین‌هایی که توسط DNA یا RNA ساخته می‌شوند، را هم‌زمان اندازه‌گیری کنند. آگاهی از نوع و مقدار پروتئین‌های موجود در سلول می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره رفتار سلول ارائه دهد. در حوزه سرطان، این اطلاعات می‌تواند در تشخیص نوع تهاجمی یا غیرتهاجمی تومورها و همچنین در پیش‌بینی پاسخ به درمان‌های خاص مؤثر باشد.

روش‌های پروتئومیکس نیز در حال حاضر به‌عنوان ابزارهایی برای غربالگری سرطان در حال بررسی‌اند. هرچند اندازه‌گیری یک پروتئین خاص در خون معمولاً برای تشخیص زودهنگام کافی نیست، اما مقایسه هم‌زمان مقدار تعداد زیادی پروتئین می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری ارائه دهد. بررسی الگوهای غیرعادی در سطوح پروتئین‌ها ممکن است در تعیین نوع درمان و پیش‌آگهی بیماری مفید باشد. حتی برخی پروتئین‌ها در بازدم شناسایی شده‌اند که می‌توانند نشانه‌هایی از سرطان ریه در مراحل ابتدایی ارائه دهند. این زمینه پژوهشی هیجان‌انگیز است و نتایج اولیه در مطالعات مربوط به سرطان ریه و کولورکتال امیدوارکننده بوده است.

نانوفناوری (Nanotechnology)

نانوفناوری، که به تولید مواد با ذرات بسیار ریز می‌پردازد، به توسعه روش‌های تصویربرداری بسیار دقیق برای شناسایی محل تومورها کمک کرده است. این فناوری همچنین زمینه‌ساز روش‌های نوینی برای رساندن داروها به‌صورت هدفمند و مؤثر به سلول‌های سرطانی شده است.

:References

1. American Society of Clinical Oncology. Clinical Cancer Advances 2010: ASCO’s Annual Report on Progress Against Cancer. Accessed at www.cancer.net/patient/Publications%20and%20Resources/Clinical%20Cancer%20                      Advances/CCA_2010.pdf on June 8, 2012.
2. American Society of Clinical Oncology. Progress & Timeline. Accessed at www.cancerprogress.net/timeline/major-milestones-against-cancer on June 12, 2014.
3. Contran R, Kumar V, Robbins S. Robbins Pathologic Basis of Disease, 4th ed. Philadelphia, Pa: WB Saunders; 1989.
4. American Society of Clinical Oncology. Clinical Cancer Advances 2011: ASCO’s Annual Report on Progress Against Cancer. Accessed at www.cancer.net/patient/Publications%20and%20Resources/Clinical%20Cancer%20Advances/CCA_2011.pdf on June 8, 2012.
5. CureToday. Timeline: Milestones in Cancer Treatment. Accessed at www.curetoday.com/index.cfm/fuseaction/article.show/id/2/article_id/631 on June 7,2012.
6. Devita VT Jr, Rosenberg SA. Two Hundred Years of Cancer Research. N Engl J Med. 2012;366(23):2207-2214.
7. Kardinal C, Yarbro J. A conceptual history of cancer. Semin Oncol. 1979;6:396-408.
8. Last Revised: May 17, 2021